JAN BONIFACY WYPLER
Niy yno mietłami Kochłowice słynom
Przeca poligloty były tyż dziedzinom
Znoł tela jynzykow że ciynżko zrachować
Toż komu terozki przi Wyplerze stować?
We dziyń świyntego Bonifacego
Zrodziyła go Wyplerowo
Lot już minyło wiela łod tego
Dyć we pamiyńci niych stowo.
Ksiondz Matyszok łokrzcioł wtedy Jana mianym
Bonifacy - tako bydzie mu tyż dany
Przeca patronowoł matce przi porodzie
To se dogodali by było we zgodzie.
Wyplery
Rod ich podobnoś rycerski miary
We ziymi pszczyński dość znany
Na Gornym Ślonsku richtig prastary
Z tym Kochłowicom był dany
Dyć fater Jana miano mioł Pyjter
I chałupnikym był yno
Biydny - toż przeca już inkszy cwiter
Tego sie niy wypominio.
Muter - Franciszka ze Paintow domu
Zocności wielki kobiyta
Co światu pszoła niy po kryjomu
Wierzyć trza tako - niy pytać.
Antek Dolinsky - Cila Kieltyka
Bajtla łod Francki i Pyjtra
We krześcijaństwie tako chcom wspiyrać
Na droga z wiarom jego zaziyrać.
We szkole powszechny 1896-1902
Ano - szkolorzym we Kochłowicach
I zdo sie co niy łostatnim
Łojca i matki raduje lica
Choć dom jejich niy za dostatni
Dyć trza synkowi wiyncy nauki
Czy gimnazistom być może?
Ech - syny Ślonska wcale niy tuki
Ponboczek niych dopomoże.
We bytomskim gimnazjum 1902-1911
Toż we gimnazjum momy Wyplera
Już go jynzyki kuszom tyż teraz
Greka, łacina, tako hebrajski
Czas do matury zdoł mu sie rajski.
We Bytomiu
Bytom to przeca niy Kochłowice
Miastowe życie inksze - dyć wiycie
Jan Wypler na tym wcale niy sztopnie
Kej zdo matura to dali hopnie.
Wrocław 1911-1912
Kochłowicki farorz w tym Wyplera wspiyroł
Coby jak nojwyży terozki zaziyroł
Toż filozofijo istny sztudiyruje
Przi tymu niymiecki jeszcze tyż szlifuje.
Kilonia
Po Wrocku Kilonia istnego skusiyła
Kaj flota Wilusia na świyczniku była
Dyć Wyplera sanskryt prziciongnoł na jawie
Szify go niy nyncom yno jynzyk prawie.
I zaś Wrocław
Niy zatrzimała Kilonia dugo
Tako zaś Wrocław do niego mrugo
Z filozofiji dyplom łodbiyro
I na jynzyki ciyngym zaziyro.
Poliglota
Tako szło pedzieć już we Wrocławiu
Inkszy łobkuwoł - łon jakby bawioł
Lazły jynzyki mu durś do gowy
We krotkim czasie poznowoł nowy
I prawioł tako - co pewno wiycie
"Dusza jynzykow naszych w sanskrycie".
„Skiż Dziadow”
Ano - Mickiewicz mustrym sie zdowo
Tako i Wypler przi tymu stowo
Wieszcz go keruje - w polski prowadzi
Co Ślonzokowi przeca niy wadzi.
Slawista
Niy ciongła yno polsko klasyka
Rusko tyż kusi - niy gorszo przeca
Kuknie i na to co łod Pepika
Ze bułgarskego tyż biere neca.
Germanista
A dyć - co niymiecke jego sie zdowało
I tako do końca życio już łostało
Po niymiecku ciyngym coś dlo sia notowoł
Wiela na tyn jynzyk zowdy tuplikowoł.
Wrocław 1916
Dyploma doktora tukej niy dostanie
Dyć z tym rokym kończy już sztudiyrowanie
Czas już arbajtować jakosik na życie
Tymu sie pewnikym wiela niy dziwicie
Polski na niymiecki tako tuplikuje
Pepikow, Bołgarow Niymcom pokazuje
Toż literatura słowiańsko w proficie
Som tyż wiersze szkryflo - choć pewno to wiycie.
Wrocław 1.IV.1917
Niy prima-aprilis - w gimnazjum rechtorym
Łacina i greka tko w gowy szkolorzom
Do tuplikowanio tworcow inkszych skory
Piniondze ze szkoły wiyncy jednak wożom.
Zabrze - Zaborze 1.IV.1918
Ano - już Zaborze sie z Wyplerym wito
Bydzie tu rechtorym - jakby sie kto pytoł
Jako we Wrocławiu uczy gimnazistow
A kej wojna przyńdzie chyci inkszych zistow.
"Satakatrayam" Bhartrhari
Toż se wierszy "Trzech cynturji"
chycioł tuplikować
Tako co staroindyjske
przed sia jakby dować
Ło mondrości w VII wieku
sanskrytym szkryflane
Ło pszoniu i wyrzeczyniu
nom przed łoczy dane.
Beamter Polskego Komisariatu Plebiscytowego (20.X.1920)
W Wydziale Prasowym miejsce swoje mioł
Toż mog reskiyrować tym co richtig chcioł
Do gazetow tekstow dowoł ciyngym wiela
Co polske mo blysnońć - aż, czy yno tela?
"Most - Die Brücke" (1920)
Dubeltowo pismo te było szkryflane
Polski i niymiecki na rowno stowiane
Dyć kultura polsko na Ślonsku krzewiyło
Coby i do Niymcow ze niom sie trefiyło.
Naczelny "Mostu" 1920-1921
Ano - niy dziwota, Wypler tu prym wiedzie
I dział literacki ze niym tyż na przedzie
Dyć po Plebiscycie fertig ze tym bydzie
Choć na polskim Ślonsku czas "Mostu" zaś przidzie.
Tuplikowoł to co ślonske
Tuplokowoł to co ślonske i Niymcom przedkłodoł
Co ksiondz Bonczyk no i Damrot ło dziedzinie godoł
Tako piyrszy sie łodwożoł, a mono jedyny
Po niymiecku szkryfnońć ślonske dzieła ty dziedziny.
Beamter Naczelny Rady Ludowy VIII.1921-V.1922
A dyć po powstaniu juzaś beamtruje
Czyńść Ślonska chnet polsko - do tego szykuje
Dziedzina co bydzie tyż autonomijom
Kaj Ślonzok i Niymiec pospołu se żyjom.
We Wydziale Prezydjalnym Urzyndu Wojewodzkego VIII.1922
Krotko bo krotko dyć tam tyż był
Nerwow mu brakło, a mono siył?
Pewno niy nyńci tako kariera
Sie rechtorować chyci zaś teraz.
"Most" 1922-1924
Toż we Katowicach "Most" zaś "postawiony"
Jakiś czas naczelnym zaś Wyplera momy
Rozkwitło jak piyrwyj to co go wciongało
Szkoda że dość krotko sie yno kulało.
Rechtor Gimnazjum X.1922
W końcu przestoł beamtrować
Tako zaczoł rechtorować
We Gimnazjum Mickiewicza
Kaj ambitne richtig lica
Po francusku, po niymiecku
We łacinie i po grecku
Lekcje gimnazistom dowoł
Choć niy gonioł ich z tym zdrowo.
Gimnazjum im. T.Kościuszki we Mysłowicach 1930-1939
Jako rechtor niy boł "kosa"
Niy na miara "Mickiewicza"
Niy zadziyroł nawet nosa
Tako uczy w Mysłowicach.
Recynzynt tyjatralny
Z czasow Plebiscytu ponoć to łostało
Ło polskim tyjatrze szkryfloł łon niymało
Gaftoł na to ciyngym co we Katowicach
Dyć Bytom tyż czynsto widzioł jego lica
Kunszt we tym niymiecki jako i tyż polski
Poradzioł "wymierzyć" - przeca boł mu swojski.
Majom Wyplera
Uczczono-pamiec-wielkiego-kochlowiczanina
W zocy i teraz.
"Sobieski na Ślonsku"
Choć sie historykym mianować niy wożoł
Wiela do tymatu łod siebie dołożoł
A dyć grzeboł za tym we pszczyńskich archiwach
I łopublikowoł cosik ło tych dziwach.
"Ród Wyplerów w Państwie Pszczyńskim"
Toż nasz poliglota z genealogijom
Tyż niy jest na baker jako z historyjom
A że rod rycerski tyj dziedziny przeca
Co znoloz - dołożoł na zowdy do neca.
"Ród Wyplerów w Państwie Pszczyńskim"
Tuplikowoł
Tuplikowoł na niymiecki
Staffa, Kasprowicza
Wyspiańskiego tyż przi tymu
Zarozki wylicza
Toz zasługi mioł w tym swoje
Polsko tworczość sławioł
Co nojlepsze tako Niymcom
Prawie Wypler jawioł.
"Baba Tahir Ojran"
Kej perskego już sie chycioł
Po swojymu coś "uklycioł"
Ano, dyć przetuplikowoł
Staroperski w polske słowo.
Sinologia (1936)
Metoda Wielucha go zaciekawiyła
Co z tysiyncy znakow swe trzista zrobiyła
Dyć dopiyro jak sie gryfnie je skłodało
Cosik sinologom richtig to dowało.
Spokopić szło chiński -czytać, szkryflać tako
Dyć bele niy godać - Kitajec by płakoł
Wyplera to jednak pieronym wciongnyło
Po koniec żywota tako prawie było.
Tuplikowoł ze chińskiego
Ze chińskiego na niymiecki nojpiyrw tuplikowoł
Potym zaś to po polskymu przed sia tako dowoł.
„Kwiat śliwy”
"Kitajcow poezjo w tomiku znojdziecie
Możno sie z Wyplerym tako trefić chcecie.
"Gedichte" 1939
Chińskich poetow kłod z tym co jego
Ło nich tyż wierszym szkryfnoł do tego.
Buddysta?
Do końca życio boł katolikym
Dyć co buddyjske pod jego blikym
Se jakby bliske już wydowało
Ech - po to życie coby nom pszało.
"Przysłowia"
Jeszcze przed wojnom szkryfnoł "Przysłowia"
Jo se nad niymi teroz niy głowia
We Państwa Środka mondrości przeca
Choć chca dyć teroz już niy poleca.
Klub Literacki "Fantana" 1938
A dyć wiycie - w ty ferajnie
Wypler sie pokozoł fajnie
Choć literat już niy mody
Ze modymi boł do zgody.
Jan Wypler 1939-1945
Choć volkslisty niy podpisoł
Życio czas tym mu niy zmiyszoł
W szkole niy mog rechtorować
Trza lekcyje kontym dować
Tuplikowoł tyż dośc wiela
Czasu w tym niy tracioł - tela.
I po wojnie
I po wojnie rechtorowoł
Gimnazistom cosik dowoł
Szkryfna jednak to do tego
-Niy mog uczyć niymieckego.
Socrealizm
Socrealizm w niym niy drzymoł
Tuplikowoł - tego trzimoł
W koncie stanoł - sie zdowało
Toż komunie podpod mało.
Na urlopie - 1.X.1949
Ech, już gimnazistom łon niy rechtoruje
Swojego dyć trzimie - wiersze tuplikuje
Co chińske mu jakby zasłonio świat cały
Prawiom co z Wyplera sinolog niymały.
Na pyndzyji 30.X.1950
Szejść krziżykow klupło toż pyndzyjonista
Mie by durś kusiyła yno biyra kista
A Wypler prziswojim – szkryflo do szuflody
Po niymiecku wiela - przeca niy skiż mody.
W Zwionzku Literatow Polskich 1956
Kej "lody spłynyły" tyz sie tam zapisoł
Trza i do pyndzyji jakiś grosz dorobić
Nic ze tref tym światym pierońsko zamiyszoł
Życie naprzod idzie choć ktosik chce zgobić.
Ech tyn Wypler
Choć we Polsce richtig ekspert łod wszyskego
I kunszt poezyji sławi durś do tego
Kej z Chińczykym godo - niywiela spokopi
Chyba że sie wpiyrw go gorzołom łożłopi.
„Koło Kredowe” (1949)
Tyjater w Krakowie ta sztuka wystowio
Wypler tuplikuje - zdo sie tyż zabowio
Pokozano była potym w Rzeszowie
W radyjoku dali - ano, w polski mowie
Zaś kunszt chiński blysnoł - sprowka w tym Wyplera
Niy darmo jo ło tym szkryflom ździybko teraz.
"Rechtor" sinologji
Ano - w Katowicach sztudyntom wykłodoł
Szkryflać, czytać uczoł choć źle chińskim godoł
Dyć mieli go w zocy za tuplikowanie
Dzisioj by nagrodow wiela dostoł za nie.
Nagroda Artystyczno Miasta Katowice 1960
Za to co som szkryfnoł i przetuplikowoł
Taki laur miejski terozki dostowo
Choć niy erbnoł wiela dyć w zocy go mieli
Cosik doł łod siebie gornoślonki szteli
Życiorys Jana Wyplera napisał słowem rymowanym i po śląsku
Bronisław Wątroba z Rudy Śląskiej na Forum Gaz.Wyb.
pt. „Ludzie Śląska” ( „Śląska Rymowanka” )